دعاوی ملکی

دعاوی ملکی به مجموعه‌ای از اختلافات حقوقی و کیفری مرتبط با املاک و مستغلات گفته می‌شود که میان اشخاص، سازمان‌ها و نهادهای دولتی یا خصوصی به وجود می‌آید. از آنجا که ارزش املاک معمولاً بالا است، هرگونه اشتباه در طرح دعوی یا دفاع از آن می‌تواند خسارات سنگینی را به همراه داشته باشد. برای رسیدگی به دعاوی ملکی، آشنایی با قوانین مدنی، ثبتی و شهرداری ضروری است. به همین دلیل، حضور یک وکیل ملکی در مشهد که به این قوانین تسلط کامل داشته باشد، می‌تواند تأثیر زیادی در تسریع روند دادرسی و احقاق حقوق موکل داشته باشد.

پارس داد با تیمی از وکلای متخصص در امور ملکی، آماده ارائه خدمات حقوقی، مشاوره و پیگیری دعاوی ملکی شماست تا با کمترین دغدغه، بهترین نتیجه را در دعاوی خود کسب کنید. در ادامه با معرفی دعاوی ملکی همراه ما باشید.

دعاوی ملکی چیست؟

دعاوی ملکی به اختلافات و مشکلات حقوقی یا کیفری گفته می‌شود که در رابطه با املاک و مستغلات بین اشخاص، نهادها یا سازمان‌های دولتی و خصوصی شکل می‌گیرد. این دعاوی معمولاً بر سر مالکیت، تصرف، بهره‌برداری، قراردادهای مرتبط با ملک یا حقوق ناشی از اموال غیرمنقول مطرح می‌شوند. دعاوی ملکی به طور کلی در دسته دعاوی حقوقی و کیفری قرار می‌گیرند. دعاوی حقوقی ملکی شامل مواردی مانند الزام به تنظیم سند رسمی، فسخ قراردادهای ملکی، خلع ید و مطالبه اجرت‌المثل است، در حالی که دعاوی کیفری به جرایمی مانند جعل سند، فروش مال غیر و تصرف عدوانی مربوط می‌شود.

املاک و مستغلات جزء اموال غیرمنقول محسوب می‌شوند، به این معنا که برخلاف اموال منقول مانند خودرو و پول، امکان جابه‌جایی فیزیکی ندارند. به همین دلیل، رسیدگی به دعاوی ملکی معمولاً در دادگاه محل وقوع ملک انجام می‌شود. یکی از موضوعات رایج در دعاوی ملکی، مشکلات مربوط به مشارکت در ساخت است. در بسیاری از موارد، اختلافات میان مالک و سازنده در پروژه‌های ساخت‌وساز باعث بروز دعاوی متعددی مانند فسخ قرارداد، مطالبه خسارت و الزام به انجام تعهدات می‌شود. در چنین شرایطی، بهره‌گیری از دانش و تجربه وکیل مشارکت در ساخت در مشهد می‌تواند در حفظ حقوق طرفین و جلوگیری از ضررهای احتمالی نقش مؤثری داشته باشد.

انواع دعاوی ملکی

دعاوی ملکی می‌توانند ناشی از مشکلات مختلفی مانند نقض قراردادها، تصرف غیرقانونی، مسائل مالی یا مشکلات مربوط به ساخت و ساز باشند. در اینجا به برخی از انواع دعاوی ملکی که ممکن است در محاکم قضائی مطرح شوند، می‌پردازیم:

1. دعاوی مالکیت

یکی از رایج‌ترین انواع دعاوی ملکی، دعاوی مالکیت است که معمولاً به دلیل اختلاف در حق مالکیت، ادعای مالکیت توسط اشخاص مختلف یا مسائل مربوط به وراثت به وجود می‌آید. این دعواها می‌توانند شامل موارد زیر باشند:

• اعتراض به ثبت مالکیت: گاهی اوقات ممکن است فردی نسبت به ثبت مالکیت ملک توسط دیگران اعتراض کند و به دادگاه مراجعه کند.
• تعیین تکلیف ملک مشاع: زمانی که چندین نفر در مالکیت یک ملک مشاع شریک باشند، اختلاف در نحوه تقسیم آن ممکن است به دعاوی مالکیت منتهی شود.

2. دعاوی اجاره

دعاوی اجاره از دیگر انواع دعاوی ملکی هستند که میان مستاجر و مالک یک ملک مطرح می‌شوند. این دعاوی ممکن است به دلایل مختلفی از جمله عدم پرداخت اجاره، تخلفات در استفاده از ملک و شرایط قرارداد به وجود آیند. برخی از مسائل رایج در این نوع دعاوی عبارت‌اند از:

• عدم پرداخت اجاره‌بها: زمانی که مستاجر اجاره ماهانه خود را پرداخت نمی‌کند و مالک از طریق دادگاه درخواست تخلیه یا پرداخت اجاره را دارد.
• تخلف از شرایط اجاره: تغییرات غیرمجاز در ملک، استفاده غیرمجاز از ملک یا تخریب آن ممکن است منجر به طرح دعاوی اجاره شود.
• تخلیه ملک: اگر مستاجر پس از پایان مدت قرارداد اجاره، ملک را تخلیه نکند، مالک می‌تواند از طریق دادگاه درخواست تخلیه کند.

3. دعاوی خرید و فروش ملک

در برخی موارد، دعاوی خرید و فروش ملک ممکن است به دلیل نقض قراردادهای خرید و فروش، عدم انجام تعهدات از سوی یکی از طرفین، یا اختلاف در شرایط معامله به وجود بیاید. این نوع دعاوی شامل موارد زیر می‌شود:

• الزام به تنظیم سند رسمی: زمانی که فروشنده ملک از تنظیم سند رسمی و انتقال مالکیت به خریدار امتناع کند.
• نقص قرارداد فروش: اگر قراردادی که بین فروشنده و خریدار منعقد شده است، به دلیل عدم رعایت شرایط قانونی یا توافقات اولیه با مشکلاتی مواجه شود، یکی از طرفین ممکن است دعاوی خرید و فروش مطرح کند.

4. دعاوی تفکیک مالکیت

زمانی که یک ملک مشاع بین چند نفر تقسیم می‌شود و مشکلاتی در تعیین مرزها یا نحوه تقسیم ملک پیش می‌آید، ممکن است به دعاوی تفکیک مالکیت منجر شود. این نوع دعواها بیشتر در مواردی مطرح می‌شود که شرکا در مورد تقسیم ملک با یکدیگر اختلاف دارند. این دعاوی ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• افراز ملک مشاع: زمانی که یکی از شرکا درخواست تقسیم ملک مشاع را دارد و اختلافات حقوقی پیش می‌آید.
• اعتراض به تقسیم ملک: اگر یکی از طرفین به نحوه تقسیم ملک اعتراض کند و بخواهد تغییرات جدیدی در آن ایجاد کند، این موضوع ممکن است به دعاوی تفکیک مالکیت منتهی شود.

5. دعاوی مسائل ساختمانی

این نوع از دعاوی ملکی به مشکلات مربوط به ساخت و ساز، تخریب و بازسازی یا مسائل مرتبط با پروانه‌های ساخت و ساز می‌پردازد. برخی از موارد این دعاوی عبارتند از:

• مشکلات در پروانه ساخت: در صورتی که سازنده ملک نتواند پروانه ساخت را از شهرداری دریافت کند یا پروانه‌های جعلی ارائه دهد، ممکن است دعوای حقوقی به وجود آید.
• تخریب یا بازسازی غیرمجاز: اگر فردی بدون مجوز اقدام به تخریب یا تغییرات غیرمجاز در ساختمان کند، این موضوع می‌تواند منجر به دعاوی حقوقی یا کیفری شود.
• مناقشات بین سازنده و مالک: در پروژه‌های مشارکت در ساخت، ممکن است اختلافاتی در مورد هزینه‌ها، کیفیت ساخت و زمان‌بندی تحویل ملک به وجود آید.

6. دعاوی حقوق همسایگی

در این نوع دعاوی، حقوق همسایگان به چالش کشیده می‌شود. این دعاوی ممکن است به دلیل نقض حقوق همسایگی، مانند ایجاد سد معبر، نویسندگی دیوارها، یا نقص قوانین تفکیک اموال به وجود آیند. در این زمینه ممکن است همسایگان به دلیل مشکلاتی مانند نورگیری، عبور و مرور یا تداخل در حریم ملک یکدیگر به دادگاه مراجعه کنند.

هر یک از این دعاوی نیازمند توجه ویژه به جزئیات قانونی و مشاوره با وکیل متخصص است تا طرفین درگیر بتوانند از حقوق خود دفاع کنند. برای برخورد با هر یک از لیست انواع دعاوی ملکی، بهترین راهکار مراجعه به وکیل متخصص و پیگیری قضائی است.

نحوه رسیدگی به دعاوی ملکی

نحوه رسیدگی به دعاوی ملکی در ایران به طور کلی از طریق دادگاه‌های عمومی و به ویژه دادگاه‌های حقوقی انجام می‌شود. این روند ممکن است بسته به نوع و پیچیدگی دعوا تفاوت‌هایی داشته باشد، اما به طور کلی مراحل رسیدگی به دعاوی ملکی به شرح زیر است:

1. ثبت شکایت و تقدیم دادخواست

اولین گام در رسیدگی به دعاوی ملکی، ثبت شکایت یا تقدیم دادخواست به دادگاه صالح است. برای این کار، خواهان (فردی که درخواست رسیدگی دارد) باید دادخواست خود را به دادگاه عمومی ارائه دهد. دادخواست باید شامل اطلاعاتی مانند:

• مشخصات کامل خواهان و خوانده
• توضیحات دقیق درباره دعوا و موضوع آن
• مستندات قانونی، نظیر سند مالکیت یا قرارداد اجاره
• درخواست مشخص از دادگاه (مثل درخواست ابطال قرارداد، تخلیه ملک، پرداخت خسارت و غیره)

2. تعیین دادگاه صالح

بر اساس نوع دعوا، دادگاه صالح برای رسیدگی مشخص می‌شود. به طور کلی، دعاوی ملکی در دادگاه‌های عمومی حقوقی بررسی می‌شوند. اما در برخی موارد خاص، مثل اختلافات بین مستأجر و مالک در موضوع اجاره، ممکن است دادگاه‌های ویژه یا دادگاه‌های شهرداری هم دخیل شوند.

3. تعیین وقت رسیدگی

پس از ثبت دادخواست، دادگاه یک وقت رسیدگی تعیین می‌کند. در این مرحله، طرفین دعوا (خواهان و خوانده) باید به دادگاه حاضر شوند. در صورتی که طرفین به صورت حضوری در جلسه حاضر نشوند، ممکن است دادگاه تصمیم به دادرسی غیابی (بدون حضور طرفین) بگیرد.

4. جلسات دادگاه و ارائه دلایل

در جلسات دادگاه، طرفین دعوا باید دلایل و مستندات خود را به قاضی ارائه دهند. این مستندات می‌توانند شامل:

• سند مالکیت یا هر مدرک رسمی که اثبات‌کننده مالکیت باشد.
• قرارداد اجاره در صورتی که دعوا مربوط به اجاره ملک باشد.
  گواهی‌های شهود یا کارشناس‌های رسمی دادگستری که می‌توانند به حل اختلاف کمک کنند.

5. استماع دفاعیات خوانده

در کنار ارائه دلایل از سوی خواهان، خوانده نیز فرصت دارد که دفاعیات خود را مطرح کند. ممکن است خوانده به سند مالکیت یا قرارداد مورد نظر اعتراض داشته باشد و دلایل خاص خود را برای رد ادعای خواهان ارائه دهد.

6. تعیین کارشناس

در دعاوی ملکی، به خصوص در مواردی که نیاز به بررسی فنی یا ارزیابی املاک وجود دارد، دادگاه ممکن است از کارشناس رسمی دادگستری برای ارزیابی و نظر دادن در مورد وضعیت ملک یا موضوع مورد اختلاف استفاده کند. کارشناس ممکن است مواردی مانند:

• ارزیابی قیمت ملک
• بررسی مسائل فنی و ساختاری ملک
• بررسی صحت اسناد

را مورد بررسی قرار دهد.

7. صدور حکم

پس از بررسی مستندات و دفاعیات طرفین و در صورت نیاز، دریافت گزارش کارشناسی، دادگاه تصمیم نهایی را اتخاذ می‌کند. این تصمیم به صورت حکم قضائی صادر می‌شود و شامل موارد زیر است:

• حکم به انتقال مالکیت
• حکم به تخلیه ملک
• حکم به ابطال قرارداد
• حکم به پرداخت خسارت
• حکم به تفکیک مالکیت (در صورت نیاز)

حکم صادره ممکن است به نفع یکی از طرفین باشد یا دعوا به طور کامل رد شود.

8. اعتراض به حکم

پس از صدور حکم، طرفین می‌توانند به حکم صادره اعتراض کنند. این اعتراض باید در دادگاه تجدیدنظر مطرح شود. اگر دادگاه تجدیدنظر حکم را تایید کند، حکم قطعی می‌شود و قابل اجرا خواهد بود. در غیر این صورت، ممکن است حکم جدیدی صادر شود.

9. اجرای حکم

در صورتی که حکم دادگاه قطعی شود، مراحل اجرا آغاز می‌شود. برای مثال:

• اگر حکم به تخلیه ملک باشد، اجرای احکام دادگستری با استفاده از مأموران اجرائی اقدام به تخلیه ملک می‌کند.
• اگر حکم به پرداخت خسارت باشد، شخص محکوم علیه موظف به پرداخت مبلغ تعیین‌شده است.

10. اعاده دادرسی (در صورت نیاز)

در برخی موارد خاص، چنانچه یکی از طرفین بتواند دلایل جدیدی ارائه دهد که در مرحله ابتدایی رسیدگی در نظر گرفته نشده باشد، ممکن است درخواست اعاده دادرسی کند. این درخواست معمولاً باید دلایل قانونی قوی داشته باشد تا دادگاه آن را قبول کند.

رسیدگی به دعاوی ملکی یک فرآیند قانونی پیچیده است که نیاز به دقت و مستندات معتبر دارد. از ثبت دادخواست در دادگاه گرفته تا اجرای حکم، هر مرحله از این فرآیند باید به درستی طی شود. برای جلوگیری از مشکلات احتمالی و تسریع در رسیدگی به پرونده، می‌توانید به گروه وکلای پارس داد مراجعه کنید.