سفته یکی از اسناد تجاری پرکاربرد در معاملات روزمره میان افراد و شرکت‌هاست که به عنوان تضمین پرداخت وجه یا تعهد انجام یک کار به کار می‌رود. با این حال، در برخی موارد، صادرکننده سفته در موعد مقرر از پرداخت وجه آن خودداری می‌کند یا به تعهداتش پایبند نمی‌ماند. در چنین شرایطی، دارنده سفته می‌تواند از طریق مراجع قانونی اقدام به مطالبه وجه و به اجرا گذاشتن سفته نماید.
اگر شما هم درگیر چنین موضوعی هستید یا نیاز به راهنمایی حقوقی در خصوص نحوه به اجرا گذاشتن سفته دارید، مشورت با یک وکیل در مشهد می‌تواند بسیار راهگشا باشد. برای دریافت مشاوره تخصصی، گروه وکلای پارس‌داد با سابقه‌ای حرفه‌ای در امور اسناد تجاری و دعاوی حقوقی، آماده راهنمایی و پیگیری پرونده‌های شماست.
شرایط به اجرا گذاشتن سفته
شرایط به اجرا گذاشتن سفته از جمله مسائل کلیدی در دعاوی حقوقی است که ممکن است در هر گونه تعامل تجاری یا مالی به وقوع بپیوندد. این فرآیند، نیازمند رعایت شرایط قانونی مشخصی است که در ادامه بررسی می‌شود:
- واخواست سفته: اولین و مهم‌ترین اقدام برای نحوه به اجرا گذاشتن سفته، واخواست سفته است. واخواست به معنای درخواست رسمی برای پرداخت وجه سفته است و باید ظرف 10 روز پس از تاریخ سررسید سفته به مرجع دادگستری ارائه شود. این مرحله به دارنده سفته این حق را می‌دهد که در صورت عدم پرداخت، اقدامات قانونی بیشتری را آغاز کند.
- نقص واخواست سفته: اگر واخواست در مهلت 10 روزه صادر نشود، سفته به یک سند عادی تبدیل می‌شود و دیگر مزایای قانونی اسناد تجاری را ندارد. در این صورت، دارنده سفته باید از طریق دادگاه برای مطالبه وجه اقدام کند.
- تامین خواسته در مهلت مقرر: یکی از مزایای کلیدی واخواست سفته در زمان مقرر، این است که دارنده می‌تواند از دادگاه درخواست تامین خواسته کند. این امر به معنای جلوگیری از تضییع حقوق دارنده است، زیرا از تاریخ واخواست سفته، هرگونه خسارت تاخیر تادیه محاسبه می‌شود.
- مهلت یک سال برای اقدام قانونی: دارنده سفته، پس از واخواست، مهلت یک ساله برای اقامه دعوی مطالبه وجه دارد. در این مدت، دارنده می‌تواند با ارائه دادخواست، وجه سفته را از صادرکننده مطالبه کند.
- اقامه دعوی علیه ظهرنویسان سفته: در صورتی که دارنده سفته در مهلت مقرر اقدام به طرح دعوی کند، می‌تواند علیه ظهرنویسان نیز اقدام قانونی انجام دهد. این افراد در مقابل دارنده سفته ضامن هستند و در صورت عدم پرداخت از سوی صادرکننده، دارنده حق پیگیری حقوق خود را از آنها نیز خواهد داشت.
در صورتی که نیاز به راهنمایی بیشتر در خصوص نحوه به اجرا گذاشتن سفته و روند قانونی آن دارید، مشورت با یک وکیل حقوقی در مشهد که در اسناد تجاری تخصص دارد، می‌تواند در پیشبرد پرونده و احقاق حقوق شما بسیار مفید باشد.
روش به اجرا گذاشتن سفته
نحوه به اجرا گذاشتن سفته ضمانت شامل مراحلی مشخص و قانونی است که دارنده سفته برای مطالبه وجه آن باید به دقت طی کند. با توجه به اینکه سفته یکی از اسناد تجاری مهم در معاملات مالی و تجاری محسوب می‌شود، قانون‌گذار فرآیندی منظم برای نحوه به اجرا گذاشتن سفته تعیین کرده است. در ادامه، مهم‌ترین مراحل به اجرا گذاشتن سفته را به صورت کامل توضیح می‌دهیم:
۱. ثبت دادخواست مطالبه وجه سفته
نخستین گام در فرایند به اجرا گذاشتن سفته، ثبت دادخواست رسمی در مراجع قضایی است. دارنده سفته باید مشخص کند که به چه دلیل وجه سفته پرداخت نشده و تقاضای رسیدگی قضایی داشته باشد. این دادخواست معمولاً از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی یا به صورت آنلاین از طریق سامانه ثنا ثبت می‌شود. در متن دادخواست باید اطلاعات دقیق از سفته، مبلغ، تاریخ سررسید و طرف مقابل ارائه شود. این مرحله اولین قدم رسمی برای پیگیری حقوقی است و پایه‌ای‌ترین بخش مراحل به اجرا گذاشتن سفته محسوب می‌شود.
۲. تعیین مرجع صالح برای رسیدگی
بعد از ثبت دادخواست، باید مشخص شود که کدام مرجع قضایی صلاحیت رسیدگی به پرونده را دارد. این موضوع به مبلغ درج‌شده در سفته بستگی دارد. اگر مبلغ سفته تا بیست میلیون تومان باشد، شورای حل اختلاف مسئول رسیدگی خواهد بود. اما اگر مبلغ سفته بیشتر از این مقدار باشد، رسیدگی در دادگاه حقوقی انجام می‌گیرد. انتخاب درست مرجع صالح بسیار اهمیت دارد؛ زیرا در صورت طرح دعوا در مرجع نامناسب، ممکن است پرونده رد شود یا وقت و هزینه زیادی از دست برود.
۳. ارائه مدارک لازم به مرجع قضایی
برای اینکه دادگاه یا شورای حل اختلاف بتواند به دعوا رسیدگی کند، دارنده سفته باید مدارک مورد نیاز را ضمیمه دادخواست کند. این مدارک شامل اصل یا تصویر برابر اصل سفته، واخواست‌نامه (در صورت انجام واخواست)، کارت ملی، شناسنامه و هر سندی است که وجود دین یا تعهد را اثبات می‌کند. اگر واخواست در مهلت قانونی انجام نشده باشد، سفته ویژگی سند تجاری را از دست داده و به سند عادی تبدیل می‌شود؛ اما همچنان قابلیت طرح دعوا برای آن وجود دارد. ارائه مستندات قوی در این مرحله تأثیر زیادی در سرعت و نتیجه پرونده خواهد داشت.
۴. صدور رأی از سوی مرجع قضایی
پس از بررسی محتوا و مدارک پرونده، در صورتی که مرجع رسیدگی‌کننده بدهی صادرکننده سفته یا ظهرنویسان آن را احراز کند، حکم به نفع دارنده صادر می‌شود. این حکم ممکن است شامل اصل مبلغ سفته، خسارات تأخیر تأدیه، و هزینه‌های دادرسی باشد. در این مرحله، نقش مشاوره حقوقی در مشهد با وکلایی که مسلط بر قوانین اسناد تجاری و دعاوی حقوقی هستند، بسیار پررنگ خواهد بود.
۵. تبدیل رأی به حکم قطعی و لازم‌الاجرا
حکمی که صادر می‌شود، در ابتدا غیرقطعی است و طرف مقابل حق دارد ظرف مدت مشخص به آن اعتراض کند. اگر اعتراضی صورت نگیرد یا اعتراض مردود شود، رأی صادرشده تبدیل به حکم قطعی و لازم‌الاجرا می‌شود. از این لحظه، دارنده سفته می‌تواند اقدامات اجرایی را آغاز کند و وارد مرحله عملیاتی دریافت طلب خود شود. این مرحله نقطه عطف در روند نحوه به اجرا گذاشتن سفته است، زیرا از نظر قانونی دست دارنده سفته بازتر خواهد بود.
۶. ارجاع پرونده به اجرای احکام دادگستری
بعد از قطعی شدن حکم، پرونده به واحد اجرای احکام دادگستری ارجاع داده می‌شود. در این مرحله از نحوه به اجرا گذاشتن سفته، واحد اجرا وظیفه دارد تا با استفاده از ابزارهای قانونی نسبت به اجرای مفاد حکم اقدام کند. معمولاً این شامل ابلاغ اجراییه به بدهکار و تعیین مهلت برای پرداخت بدهی است. اگر بدهکار در این بازه زمانی اقدامی نکند، اجرای احکام وارد مرحله بعدی خواهد شد.
۷. اجرای حکم و دریافت وجه سفته
در مرحله نهایی، اگر بدهکار همچنان از پرداخت خودداری کند، واحد اجرای احکام می‌تواند اموال او را توقیف کرده، حساب‌های بانکی‌اش را مسدود کند یا حتی حکم جلب او را صادر نماید. در صورتی که بدهکار تقاضای اعسار دهد، دادگاه ممکن است حکم به تقسیط بدهی بدهد.
اگر سفته توسط بانک صادر شده باشد (به عنوان ضمانت وام یا تسهیلات)، نحوه به اجرا گذاشتن سفته بانکی معمولاً مستقیم‌تر و با پشتوانه بانکی همراه است. در این شرایط، بانک‌ها ممکن است قبل از ارجاع به دادگاه، از ابزارهای خاص قراردادهای بانکی برای فشار به مشتری استفاده کنند.
نحوه به اجرا گذاشتن سفته بدون تاریخ
در برخی موارد، ممکن است سفته‌ای بدون تاریخ سررسید صادر شود؛ موضوعی که در ظاهر ممکن است مبهم به‌نظر برسد، اما قانون برای آن پیش‌بینی‌هایی کرده است. در این شرایط، چهار حالت متفاوت را می‌توان متصور بود که هر یک از آنها بر نحوه اجرا گذاشتن سفته تأثیر می‌گذارند.
- حالت اول: اگر در بخش تاریخ سفته عبارتی مانند «عندالمطالبه» یا «به‌محض رؤیت» نوشته شده باشد، دارنده سفته می‌تواند در هر زمانی که بخواهد نسبت به مطالبه وجه آن اقدام کند، چراکه سررسید سفته، همان زمان مطالبه تلقی می‌شود. در این حالت، بدون نیاز به درج تاریخ دقیق، سفته قابل اجراست.
- حالت دوم: ممکن است در سفته قید شده باشد که مثلاً «۲۰ روز پس از رویت» باید پرداخت انجام شود. در این صورت، دارنده باید ابتدا سفته را ارائه دهد (رؤیت انجام شود) و از آن زمان، مهلت پرداخت شروع می‌شود.
- حالت سوم: این حالت زمانی رخ می‌دهد که تاریخ سررسید به‌صورت غیرمستقیم، مثلاً با اشاره به تاریخ صدور یا توافق شفاهی مشخص شده باشد. در این موارد، اثبات زمان سررسید ممکن است پیچیده شود و نیاز به ادله‌ی تکمیلی داشته باشد.
- حالت چهارم: اگر سفته هیچ تاریخی نداشته باشد و هیچ عبارتی هم در قسمت تاریخ قید نشده باشد، در عرف و رویه قضایی آن را «عندالمطالبه» محسوب می‌کنند؛ یعنی دارنده می‌تواند در هر زمان نسبت به اجرا گذاشتن سفته بدون تاریخ اقدام کند.
هزینه به اجرا گذاشتن سفته
هزینه اجرا گذاشتن سفته به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله مبلغ درج‌شده در سفته، نوع دعوی (حقوقی یا کیفری) و اینکه آیا واخواست انجام شده یا نه. این هزینه‌ها شامل هزینه دادرسی، هزینه‌های تنظیم دادخواست، حق‌الزحمه وکیل (در صورت استفاده)، و گاهی هزینه تأمین خواسته یا کارشناسی می‌شود. معمولاً برای سفته‌های با مبالغ بالاتر، هزینه دادرسی هم بیشتر خواهد بود. اگر سفته در مهلت قانونی واخواست شده باشد، روند رسیدگی سریع‌تر و گاهی کم‌هزینه‌تر پیش می‌رود.
در مجموعه حقوقی پارس داد، تلاش بر این است که هزینه‌ها به‌صورت شفاف و منصفانه تعیین شود. پیش از شروع پرونده، تمامی مراحل و هزینه‌های احتمالی به اطلاع موکل می‌رسد تا فرد با اطمینان تصمیم‌گیری کند. اگر به‌دنبال یک وکیل حقوقی متخصص برای پیگیری مؤثر دعوی سفته هستید، پارس داد گزینه‌ای مطمئن است.
